Eğitim sistemimizde bisikletin yeri ve önemi
Aklıma geldi sabah sabah…
Bisiklet kültürünün, trafikte yayaların varlığının çocuklara ilkokulda aşılanması gerek. Tamam, trafik dersi var ama adı ders sadece: önem verilmeyen, sadece kaynatılan ve asılan bir ders. Tüm öğrenciler tam not alır ve geçer. Aynı şekilde sürücü kursları da bu şekildedir: parayı veren ehliyeti kapar. Öyle ki ne yayaya, ne diğer araçlara ne de iki tekerlilere saygı var; kurallara uymak mı? Kim takar?
Öğretmen dediğin okula motorlu taşıtla gelmeli, bisiklet de ne demek? Satışın altın kuralı: sattığını ürün veya hizmeti bileceksin, uygunsa önce sen kullanacaksın ki inandırıcılığın artsın. Bisiklet kullanmayan, severek kullansa dahi okula gidip gelemeyen öğretmenler (trafik, terleme, üzerini değiştirme sıkıntısı ve başka nedenler) nasıl bisiklet kültürünü ve üzerinden trafikte saygıyı öğrencilerine öğretecek?
Aslında suç öğretmende değil eğitim sisteminden çok bisiklet kullanımını yaygınlaştırmak için çalışmayan, kafayı kaldırım yapmakla bozmuş yerel yönetimlerde, sürücü kurslarını denetlemeyen bakanlıkta, trafik düzenlemelerini sadece arabalar için düzenleyen trafik müdürlüğünde, bisikleti ulaşım aracı, spor olarak görmeyip karne hediyesi gözüyle bakan ailelerde ve biraz da bizde. Neden? Etkin davranmak yerine bisiklet grupları olarak birbirimizi çekmiyor, amipler gibi bölünüyoruz. Örnek verelim, çok değil beş altı ay önce bisikletli ölümleri dursun söylemiyle geniş katılımlı bir eylem yapıldı İstanbul’da; bisikletliler dışında yayalarda katıldı. Peki sonuç? Bir iki röportaj, üç beş gazete haberi, beş altı ana haber bülteni gösterimi… Sonrası?
Bisikletli ölümlerinin nedeni temel eğitimde bisikletin kapı dışarı edilmesidir. Ama yalan yok eğitim sistemimiz bisiklet satışlarını arttırıyor her yaz tatilinde karne hediyesi olarak. Buna da şükür!
Sorunun esas noktası trafiğin araçlara göre tasarlanmış olması, yayalara ve bisikletlilere göre değil. Eğitim sistemimizin de insan değil robot yetiştirmeye yönelik dikdörtgenler prizması şeklinde tasarlanmış olması…
Ancak yine de yüzümüzü güldüren gelişmeler var: Bisikletliler Derneğinin okullarda ders verme çalışmaları, Bisikletli Ulaşım Platformunun sosyal ağlarda ve gerçek yaşamda sürdürdüğü farkındalık çalışmaları, Engelsiz Pedal Derneğinin engelleri paramparça eden eğitsel çalışmaları, Atilla Bisiklet Takımının büyük bir disiplin içinde yaptıkları sürüşlerle her fata sonu İstanbul Anadolu Yakası Sahilini renklendirmesi ve hiç olmazsa insanların dikkatini çekmesi…
Eğitim sistemini madem politikacılar bu yönde değiştirmiyor iş bize, sivil insiyatifine kalıyor!
Bisiklet sürme dersinin her çocuğa profesyonelce verilmesi ve bunu ilkokulda yapılması gerekir, ki bu kültür tam anlamıyla toplum içinde yerini bulsun. Kalemine sağlık.
Bilmem hangi Avrupa ülkesinde zorunlu yüzme dersi vardı, biz de ise bırak yüzmeyi yürümeyi dahi öğreten bir ders yok, zaten olsa idi kesinlikle kaynar giderdi. 12 yıllık eğitim süresince beden eğitimi derslerinde kim ne öğrendi ya da adı var trafik derslerinde?
1990’dan beri MTB (Mountain Bike, arazi bisikleti) kullanıyorum. Son 2 yıldır da yoğun olarak trafik içinde bisiklet kullanıyorum.
Bazı şöförler ya da araç sürücüleri bizi, yani bisikletlileri görünce hemen yavaşlayıp yol veriyor, yanlarından geçerken de aynadan bakmayı ihmal etmiyorlar ve geçişimiz bitene kadar yavaşlıyorlar. Bence böyle davrananlar da bisiklet kullanıcıları. Bisiklet kullananlar bisikletlilere iyi davranıyor.
Bu bilinç ve davranış değişimini gerçekleştirebilmek için trafikteki bütün motorlu araç kullananlara elimizden geleni yapmalıyız, gerek görsel olarak mesaj taşıyan formalarla veya bisiklet arkasına asılan basit plakalar ve göze çarpan yazılarla.
Aslında keşke başarabilsek de TV’lerde kamu spotları dönse bisikletlilerin trafikteki durumlarına dikkat çekmek ve saygı göstermek adına.
Bu arada daha da dikkatimi çeken bir şey diğer iki tekerliler: yani motosikletliler. Özellikle de kuryeler ve diğer motor kullananların bisikletlilere iyi davranmaları gerekiyorken çok daha tacizkar ve umursamaz davranıyorlar. Özellikle bisikletimde bagaj çantam varsa çantama takılacaklar diye çok tedirgin oluyorum.
Keşke bisiklet kullanımı, arkeoloji ve çevre koruma bilinci ile su tüketimi konuları ilköğretimde 1. sınıftan itibaren DERS olarak okutulsa. …
Ben ortaokuldayken Trafik Bilgisi dersimiz vardı, adı üzerinde sadece: ne kitap gördük ne de öğretmen, kimin dersi yoksa o giderdi, sonra ders kaynardı. Aynı şey lisede de oldu. Sonrasında ehliyet kursunda… Türk Eğitim sistemi içinde bisiklet dört işlem kadar öğretilse her şey farklı olabilir.
“…kafayı kaldırım yapmakla bozmuş yerel yönetimler”
Rant peşinde koşan yerel yönetimleri özetleyen esaslı bir cümle, durumun özü özeti bu gerçekten, ülkemiz bisiklet kullanımını yaygınlaştırmaktan ziyade azınlıkta kalması hatta kalmaması için muazzam çaba harcayan yöneticiler ve kurallarla çevrili.Gelişmiş memleketlerde ülkeler arası yollarda dahi! bisiklet ile yol alabilmek,ülke aşırı mesafeye bile bisikletle gidebilmek mümkün iken biz sade bir örnekle şehir içinde araç yolunun sağ şeridinin en sağını! kullanarak a noktasından b noktasına sorunsuz şekilde ulaşabilmek için trafikte gözümüzü dört açıp tehlikeleri önceden sezebilme ve onları bertaraf edebilme yeteneğine haiz olmamız gerekli.Geçmiş senelere nazaran şimdilerde bisiklet farkındalığı yeni yeni başlamış durumda, dileriz sivil oluşumların çabaları olumlu sonuçları beraberinde getirir.
Kalemine sağlık Mahsus Mahal
Zorunlu ders olabilir tabiki bisikleti geniş olarak ele almalı.
Bu ele alırken hem bir hobi hem de mekaniker olarak iş olarak okul döneminin farklı periyotlarinda çocuklara verebilirler.
Ama bence en kritik olanı ders ya da başka bir yöntem her ne olursa olsun çocukların hayallerine hitap etmeli bisiklet. Onlara bisikletle nasıl turlar, kamplar yapılabilir; bunlar anlatılmalı. Ülkemiz ya da başka ülkeleri arabayla göremeyecekleri ve bisikletle nasıl daha iyi görebilecekleri anlatılmalı. Çünkü çocuklar hayal dünyalarına hitap eden şeyleri sever.
Ve ne acıdır ki, eğitimin hayal gücünü geliştirmeyi bırak kurmaya bile izin vermeyen ezberciliği, Türk aile yapısının da “bisikleti ancak evin önünden bakkala dek sürebilirsin” ile vücut bulan sıkı korumacılığı ne yazık ki hayallerine geç kavuşan insanlar yetiştiriyor. Olumsuzluklar o kadar sarmış ki etrafımızı bir anda yıkmak mümkün değil, yakınca da toplumun aykırısı oluyor insan. Taze örnek Almanya Hamburgdan: öncelikli hedef şehir merkezinin araç trafiğinden arındırılması, gelişmiş 25 yıllık hedef eyaletin – şehrin ulaşımının tamamıyla bisikletle sağlanması.
Türkiye, gelişmişlikle geliş(e)memiş ülkeler arasında bir noktada. Bu sebeple, gerek eğitim,gerek sağlık, gerekse sanayi-teknoloji konusunda üretilen her proje ya askıda kalıyor ya da bir süre sonra rafa kalkıyor. Bu ve sonraki günlerde dilediğimizce çaba gösterelim, change.org gibi sitelerde imza kampanyaları ile ilgili kurumların kapısını aşındıralım… Yine de çok şey değişmeyecektir; değişecek olan az şey ise bizlere yarardan çok, umut vaadedecektir.
Hani “Türkiye şöyle konumdadır” demiştim ya, bu savımı daha iyi ifade etmenin bir yolu da şudur: Bu ülke, gerek toplumu gerekse de siyasi mekanizmasıyla şu an için ergenlik dönemindeki bir çocuk gibidir. Şu yüzyılda, ergenlik dönemini yaşayan tek ülkeyiz. Hani ne giyse üzerine olmayan, gömlek boyu kafi gelse, kolları uzun kalan bir çocuk gibi… İşte tüm mücadelelerimiz ve ürettiğimiz projelerimizin genel sonucu bu çocuk gibidir.
Bu sebeple, siyasi makamlardan beklenti düzeyini aşağı çekerek bir şeyler yapmaya devam etmeli. Atilla Bisiklet Takımı, Bisikletliler Derneği, BUP, Engelsiz Pedal gibi bahsettiğin oluşumların asıl ve asil amaçlarındaki gibi sosyal bilinç yaratmaya ve farkındalık oluşturmaya devam etmeli. Belki bir gün bu farkındalığın dokunduğu ve bilinç yarattığı bir insanımız başbakan ya da cumhurbaşkanı olur da o zaman change.org imzalamaya bile gerek kalmaz… 🙂